ਅਧਿਆਇ: 4 ਚਾਵਲ (Rice)
ਚਾਵਲ ਲਈ ਲੌੜੀਦੀਆਂ ਭੁਗੋਲਿਕ ਹਾਲਤਾਂ
·
ਜਲਵਾਯੂ- ਗਰਮ ਅਤੇ ਤਰ ਜਲਵਾਯੂ
·
ਤਾਪਮਾਨ- ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 20 ਤੋ 27 ਸੈਂਟੀ ਗਰੇਡ
·
ਵੱਧ ਦੇ ਸਮੇਂ 24 ਤੋਂ 27 ਸੈਂਟੀ ਗਰੇਡ
·
ਵਰਖਾ-150-200 ਸੇਂਟੀਮੀਟਰ ਤਕ
·
ਮਿੱਟੀਆਂ-ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁੱਕਵੀਂ, ਦੋਮਟ, ਡੈਲਟਾਈ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਮੁਸਾਮ ਰਹਿਤ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਗੁਣਕਾਰੀ
·
ਧਰਾਤਲ-ਸਮਤਲ
·
ਮਜ਼ਦੂਰ-ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਤ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਚਾਵਲ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ (Rice
Production Areas in India)
Ø ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ (ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ) ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ।
·
ਕੁੱਲ ਉਤਪਾਦਨ- -ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 15.75 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ
·
ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟਰ ਉਤਪਾਦਨ-2600 KG
·
ਤਿੰਨ ਕਿਸ਼ਮਾਂ-
·
ਅਮਨ- ਮੁੱਖ ਫਸਲ, ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਦੀ ਫ਼ਸਲ, ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦਾ 78% ਹਿੱਸਾ।
·
ਔਸ-ਪੱਤਝੜ ਰੁੱਤ ਦੀ ਫਸਲ
·
ਬੋਰੋ (ਬੋੜੋ)- ਬੰਸਤ ਰੁੱਤ ਫਸਲ (ਸਥਾਨਕ ਨਾਮ-ਦੌਲਾ)
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ-
ਮਿਦਨਾਪੁਰ, ਬਾਂਕੜਾ, ਬਰਧਮਾਨ, ਬੀਰਭੁਮ, ਜਲਪਾਈਗੜੀ, ਮਾਲਦਾ, ਹੁਗਲੀ, ਹਾਵੜਾ, ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਂਦ, ਉੱਤਰੀ ਚੌਵੀ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਚੌਵੀ ਪਰਗਨਾ ਆਦਿ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
o
ਦੂਸਰਾ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ।
o
ਉਤਪਾਦਨ- ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 12.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ
o
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ
o
ਗੋਰਖਪੁਰ,ਦੇਵਰੀਆ, ਗੋਂਡਾ, ਵਾਰਾਨਸੀ , ਫੈਜਾਬਾਦ , ਮਹਿਰਾਜਗੰਜ , ਖ਼ੁਸ਼ੀਨਗਰ , ਸਰਾਵਸਤੀ
o
ਬਲਰਾਮਪੁਰ , ਆਜਮਗੜ , ਕੌਂਸਬੀ , ਫ਼ਤਿਹਪੁਰ , ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ , ਬਾਂਰਾਬਾਂਕੀ ਅਤੇ ਲਖਨਊ
ਆਦਿ।
ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
·
ਤੀਸਰਾ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ।
·
ਉਤਪਾਦਨ-ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 7.49 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ-
·
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਅਤੇ ਗੋਦਾਵਰੀ
ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ,ਪੂਰਬੀ
ਗੋਦਾਵਰੀ,ਪਛਮੀ ਗੋਦਾਵਰੀ,
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਗੰਟੂਰ, ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ, ਪ੍ਰ੍ਕਾਸ਼ਮ, ਖਮਾਮ, ਨੈਲੋਰ ਅਤੇ ਕੁਡਾਪਾ
ਆਦਿ
·
ਪੰਜਾਬ-
ਚੌਥਾ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ।
·
ਉਤਪਾਦਨ-ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 11.82 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ- ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ , ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ , ਤਰਨ ਤਾਰਨ ,ਬਰਨਾਲਾ, ਸੰਗਰੁਰ,ਪਟਿਆਲਾ, ਮੋਗਾ, ਫਤਿਹਗੜ੍ ਸਾਹਿਬ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ , ਮੋਹਾਲੀ , ਰੋਪੜ
, ਕਪੂਰਥਲਾ , ਜਲੰਧਰ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ
ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ
·
ਪੰਜਵਾਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ।
·
ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 7.98 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਉਤਪਾਦਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ-
·
ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਡੇਲਟਾਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ।
·
ਥਿਰੂਵਲੂਰ , ਚੇਨਈ , ਵੈਲੋਰ , ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ , ਆਰਿਆਕੁਰ
ਨਾਗਾਪਟੀਨਮ, ਕਰਕੈਕਾਲ,
ਸ਼ਿਵਗੰਗਾ , ਰਾਮਨਾਥਪੁਰਮ , ਕੋਇਬਟੂਰ ਸੇਲਮ ਅਤੇ ਨੀਲਗਿਰੀ
ਛੱਤੀਸਗੜ
·
ਛੇਵਾਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ।
·
ਉਤਪਾਦਨ-ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 6.09 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ- ਰਾਇਪੁਰ, ਰਾਇਗੜ , ਬਿਲਾਸਪੁਰ , ਦੁਰਗ , ਬਸਤਰ , ਸਰਗੁਜਾ , ਕੋਰਬਾਂ,ਜਾਰਜਪੁਰ ਅਤੇ ਦਾਂਤੇਵਾੜਾ ਆਦਿ।
ਬਿਹਾਰ
·
ਸਤਵਾਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ।
·
ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 6.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਉਤਪਾਦਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ- ਮੁਜਫਰਨਗਰ , ਗਯਾ , ਸ਼ਾਹਬਾਦ , ਪੂਰਨੀਆ , ਭਾਗਲਪੁਰ , ਪੂਰਬੀ ਚੰਪਾਰਨ , ਸੀਤਾਮੜੀ , ਸਮੀਤਪੁਰ , ਬੇਗ਼ੁਸਰਾਇ ਅਤੇ ਸੈਖਪੁਰ ਆਦਿ।
ਓਡੀਸ਼ਾ
·
ਅੱਠਵਾਂ
ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ।
·
ਉਤਪਾਦਨ- ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 5.87 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ- ਸੰਬਲਪੁਰ , ਕਟਕ , ਪੁਰੀ , ਬਲੇਸ਼ਵਰ , ਜਾਰਜਪੁਰ , ਕੇਂਦਰਪਾੜਾ , ਜਗਤ ਸਿੰਗਪੁਰ , ਖੁਰਦਾ , ਨਯਾਗੜ , ਬੋਧ , ਅੰਗੁਲ , ਦੇਬਾਗੜ , ਨਵਰੰਗਾਪੁਰ , ਮਯੂਰਭੰਜ , ਕਾਲਾਹਾਂਡੀ
ਕਾਲਾਹਾਂਡੀ,ਕੌਰਾਪੁਟ ਅਤੇ ਧੇਨਰਨਾਲ ਆਦਿ।
ਆਸਾਮ
·
ਨੌਵਾਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ।
·
ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 5.14 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਉਤਪਾਦਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ - ਬ੍ਰਹਮਪੁਤਰ ਨਦੀ ਘਾਟੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ
ਦਾਰੰਗ , ਕੋਕਰਾਝਾੜ , ਨਲਬਾੜੀ , ਬਰਪੇਟਾ , ਨਾਗਾਓਂ , ਮੈਕੀਗਾਓਂ , ਸਿਬਸਾਗਰ ਅਤੇ ਗੋਲਪਾੜਾ
ਹਰਿਆਣਾ
·
ਦਸਵਾਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ।
·
ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 4.14 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਉਤਪਾਦਨ
·
ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ- ਅੰਬਾਲਾ,ਪੰਚਕੂਲਾ ,ਯਮੁਨਾ
ਨਗਰ , ਕੈਥਲ ਫ਼ਤਿਹਾਬਾਦ , ਭਿਵਾਨੀ , ਝੱਜਰ , ਸੋਨੀਪਤ , ਪਾਨੀਪਤ , ਕਰਨਾਲ ,ਰੋਹਤਕ,ਹਿਸਾਰ ਅਤੇ ਸਿਰਸਾ
·
ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ
ਕਰਨਾਟਕ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਗੁਜਰਾਤ, ਕੇਰਲ
